همه چیز در باره رنکینگ فیفا

خیلی کوتاه : رده‌بندی جهانی فیفا روشی برای مقایسه و دسته‌بندی تیم‌های فوتبال کشورهای جهان است.

نکته جالب درباره رنکینگ فیفا نام آن است : FIFA/Coca-Cola World Ranking

تاریخچه
در سال ۱۹۹۳ فیفا با کمک شرکت کوکاکولا پیشنهاد روشی برای مقایسه تیم‌های فوتبال، رده‌بندی (Ranking) را ارائه کردند. در این روش این امکان وجود داشت که بتوان بر اساس بازی‌های بین المللی تیمهای فوتبال مقایسه‌ای بین آنها انجام شود و امتیازی به هریک داده شود.

پس از گذشت چند سال این روش محاسباتی توانست ثابت کند که روش قابل قبولی برای مقایسه قدرت تیم‌های فوتبال می‌باشد و می‌توان به آن استناد کرد. در طول مدت زمانی که از این فرمول رده‌بندی استفاده شده‌است تغییراتی هم در آن اعمال شده که بر کیفیت مقایسه و بدست آوردن نتیجه درستتر از آن افزوده شده‌است که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت. 

قوانین حاکم بر محاسبات امتیاز
بسیار ساده‌است، تقریباً همان فرمول‌هایی که بر یک مسابقه در یک حاکم است. یک تیم می‌تواند با توجه به نتایجی که در مسابقات بدست می‌آورد، امتیاز مشخصی بدست آورد و هر آنکه بیشترین امتیاز را بدست آورد در بالای جدول قرای می‌گیرد. اما یک تفاوت عمده میان این جدول و جداول رتبه بندی لیگ‌های باشگاهی در این است که محاسبه امتیاز فقط به نتیجه بازی و احیاناً گل‌های رد و بدل شده ندارد. بلکه همانطور که گفتیم به محل انجام شدن بازی، درجه اهمیت بازی هم مربوط می‌شود. همچنین نکته بسیار مهم آن است که امتیاز هر تیم از هر بازی، به قدرت (در واقع همان امتیاز) تیم مقابل نیز مربوط می‌شود. بنابراین برد مقابل یک تیم قوی به مراتب امتیاز یک تیم را از حالی که در مقابل یک تیم ضعیف پیروز می‌شود بیشتر بالا می‌برد، یعنی بر خلاف بازی‌های باشگاهی هر بردی سه امتیاز به شما نمی‌دهد.

محاسبات بر اساس فرمول‌های نسبتاً پیچیده‌ای انجام می‌گیرد و تا قبل از سال ۱۹۹۹ یک برد می‌توانست تیم را به اندازه یک تا سه امتیاز بالا ببرد اما با تغییراتی که در این سال در محاسبات Ranking صورت گرفت، یک برد می‌تواند امتیاز تیم در جدول را از ۱۰ تا ۳۰ بالا ببرد.

پارامترهای دخیل در محاسبه امتیاز تیم‌ها
برد، تساوی یا باخت در حالت عادی برد امتیاز بیشتری از باخت یا تساوی برای یک تیم به ارمغان می‌آورد. دو یا سه امتیاز برای برد، یک امتیاز برای مساوی و صفر امتیاز برای شکست. اما این امتیازها برای اندازگیری توانایی یک تیم در طبقه بندی جهانی کافی نیست، بنابراین معیارهای دیگری وارد میدان می‌شوند تا امتیاز حاصل از یک بازی برای طرفین مشخص شود.

پیروزی تیم بر یک تیم با امتیاز کمتر ارزش کمتری دارد تا پیروزی بر یک تیم با ارزش بالاتر یا حتی مساوی. حتی ممکن است شکست یک تیم برابر یک تیم قوی برایش در جول امتیاز خوبی به ارمغان بیاورد.

یک تفاوت عمده در این طبقه بندی هنگامی است بازی دو تیم به ضربات پنالتی کشیده می‌شود. در این حالت تیمی که با ضربات پنالتی برنده می‌شود همان امتیاز برد را تصاحب می‌کند و تیمی که با ضربات پنالتی شکست را می‌پذیرد امتیاز حالت مساوی در جریان بازی عادی را تصاحب می‌کند.

گلهای رد و بدل شده از جمله فاکتورهای مهم در کسب امتیاز تعداد گلهایی است که در بازی رد و بدل می‌شود. تقسیم امتیازهای یک بازی به میزان قدرت (امتیاز کنونی) تیمها بستگی دارد. به‌عنوان مثال در بازی یک تیم ضعیف با قوی، گلی که یک تیم ضعیف می‌زند امتیاز بیشتری دارد تا گلی که تیم قوی به ثمر می‌رساند. همچنین فیفا برای تشویق بازی‌ها به حالت هجومی، ارزش یک گل زده شده را به مراتب بیشتر از یک گل خورده شده - که از امتیاز کسر می‌شود - برای یک تیم محاسبه می‌کند. همچنین اگر بازی به پنالاتی کشیده شود امتیازی که تیم برنده بدست می‌آورد فقط بر اساس گلهایی است که در طی بازی رد و بدل شده‌است.

همچنین در یک بازی ارزش گلی که ابتدا زده می‌شود به مراتب بیش از ارزش گلهای بعدی می‌باشد. در ضمن هرگز امکان ندارد با گل‌های زده بیشتر، بیش از حداکثر امتیازی که فیفا برای برد در نظر گرفته شده‌است را بتوان کسب کرد. دلیل این امر هم بیشتر به مسائل روانشناسی بر می‌گردد، در بازی‌هایی که پس از گلی‌های ابتدایی برنده گلهای بیشتری میزند بیشتر مسائل روانی بر بازی حاکم می‌شود تا مسائل فنی.

میزبان یا میهمان بودن اینکه تیم در کشور خود بازی کند و یا در یک کشور خارجی ارزش متفاوت دارد. فیفا برای بازی یک تیم در غیر از کشور خود یک پاداش کوچک سه امتیازی در نظر می‌گیرد. اما در بازیهای جهانی این امتیاز اضافه به کسی داده نمی‌شود.

ضریب اهمیت یک بازی هر بازی برای خود یک درجه اهمیت دارد که به آن سنگینی خاصی می‌دهد. بیشترین درجه اهمیت به بازی‌های جام جهانی مربوط شده و کمترین آن به بازی‌های دوستانه مربوط می‌شود. فاکتورهای زیر در امتیاز بازی‌ها در نظر گرفته می‌شود یعنی آنکه برای فیفا ارزش یک بازی مقدماتی بین قاره‌ای ۵۰٪ بیش از یک بازی دوستانه می‌باشد.

نوع بازی - وزن

دوستانه ۱٫۰۰
مقدماتی بین قاره‌ای ۱٫۵۰
مقدماتی جام جهانی ۱٫۵۰
بین قاره‌ای ۱٫۷۵
جام کنفدراسیون‌ها ۱٫۷۵
جام جهانی ۲٫۰۰

ضریب اهمیت منطقه‌ای تیم‌ها پر واضح است که وضعیت و توانایی تیم‌های فوتبال در قسمت‌های مختلف جهان متفاوت می‌باشد. برای در نظر گرفتن این توانایی‌ها و محاسبه آن، فیفا برای کنفدراسیون‌های مختلف وزن‌هایی را در نظر گرفته‌است. این وزن در پایان هر سال از طریق فیفا تهیه می‌شود که بر اساس میزان راهیابی تیم‌های هر کنفدراسیون به بازیهای جهانی است.

اما این محاسبات مربوط به توانایی کنفدراسیون‌ها بر اساس نتایج تمام بازی‌ها و تیم‌ها نیست بلکه به بازی‌هایی مربطو می‌شود که بهتیرن ۲۵٪ از تیم‌های یک قاره - حداقل ۵ تیم - با سایر قاره‌ها می‌باشد. البته روش این محاسبه جای اشکال زیاد دارد چرا که اگر تیم قوی یک کنفدراسیون ضیعف با تیم ضعیف یک کنفدراسیون قوی بازی کند و صاحب برد شود می‌تواند امتیازها را به ضرر کنفدراسیون قوی پایین بیاورد.

اما اینبار وزن مسابقه بصورت میانگین وزن کنفدراسیون‌ها مطابق جدول زیر محاسبه می‌شود. به‌عنوان مثال اگر یک تیم از اروپا با یک تیم از آسیا بازی کند وزن بازی معادل میانگین اعداد ۱٫۰۰ و ۰٫۹۳ یعنی ۰٫۹۶۵ خواهد بود. جدول زیر وزن کنفدراسیون‌ها را برای سال ۲۰۰۴ نمایش می‌دهد.

وزن - کنفدراسیون - شرح

UEFA ۱٫۰۰ اروپا
CONMEBOL ۰٫۹۹ آمریکای جنوبی مانند برزیل، پرو، اوروگوئه، شیلی و ...
CAF ۰٫۹۴ افریقا
COCACAF ۰٫۹۴ آمریکای شمالی و کاراییو مانند ایالات متحده، مکزیک، کاستاریکا و ...
AFC ۰٫۹۳ آسیا
OFC ۰٫۹۳ اقیانوسیه

 مشاهده آخرین رده بندی رنکینگ فیفا (FIFA/Coca-Cola World Ranking) در وب سایت رسمی فیفا :

Http://Www.FIFA.com/WorldFootball/Ranking/lastranking/gender=m/fullranking.html